Phương pháp dạy học tích cực đã được chứng minh là có những ưu điểm vượt trội so với các phương pháp dạy học truyền thống. Điều này làm cho phương pháp giảng dạy này trở nên phổ biến hơn trong các trường học ngày nay. Giáo viên cần nắm được bốn đặc điểm của phương pháp sư phạm tích cực.
Áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực lấy học sinh làm trung tâm, nhưng giáo viên có toàn quyền kiểm soát các vấn đề có thể xảy ra. Nếu họ làm được điều này, cả học sinh và giáo viên sẽ được hưởng lợi rất nhiều. Hưởng lợi một cách vui vẻ, thỏa mãn. Và phải có kế hoạch học tập tích cực đảm bảo 4 đặc điểm sau của phương pháp dạy học tích cực:
Mục Lục Bài Viết
Dạy học thông qua hoạt động của học sinh
Đặc điểm thứ nhất là một trong bốn đặc điểm của phương pháp sư phạm tích cực, đó là dạy học thông qua các hoạt động của học sinh. Bằng cách tổ chức các hoạt động học tập, học sinh có thể chủ động khám phá kiến thức mới của mình.
Đối với tính năng này, giáo viên sẽ đóng vai trò là người hướng dẫn học sinh cách tiếp thu thông tin và kiến thức về chủ đề. Học sinh học một cách tự động, cố gắng nhớ lại kiến thức cũ và khám phá kiến thức mới, sau đó áp dụng kiến thức đã học vào các tình huống khác, trong học tập và thực hành.
Dạy học tập trung vào việc rèn luyện phương pháp tự học
Đặc điểm thứ hai nằm trong bốn đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học tích cực, đó là phương pháp tự học là chủ đạo. Ngoài việc hướng dẫn học sinh cách tiếp nhận kiến thức, giáo viên cũng cần chú trọng trau dồi cho học sinh cách học hiệu quả và độc lập.
Để làm được điều này, giáo viên cần hướng dẫn học sinh:
- Cách đọc tài liệu nghiên cứu
- Cách tìm kiến thức từ các nguồn khác
- Cách suy luận một vấn đề từ kiến thức hiện có
Khi học sinh rèn luyện được phương pháp tự học, rèn luyện cho mình tư duy phân tích, khái quát hóa, làm quen … sẽ giúp học sinh hình thành và phát triển tiềm năng của mình.
Tăng cường học tập cá nhân phối hợp với học tập hợp tác
Đây là một đặc điểm quan trọng của phương pháp dạy học tích cực. Với tính năng này, giáo viên nên thực hiện theo phương châm “thúc đẩy học sinh nghĩ nhiều, làm nhiều, thảo luận nhiều hơn”. Phòng học cần được xây dựng trong môi trường giao tiếp giữa thầy – trò và trò – trò.
Nếu điều này được thực hiện, học sinh sẽ cố gắng vừa tự học vừa tăng cường hợp tác với giáo viên và bạn học, giải quyết các vấn đề trong quá trình học tập, cũng như bài tập cá nhân và chuyên môn, và bài tập nhóm chung.
Kết hợp đánh giá từ thầy với tự đánh giá của trò
Đánh giá và tự đánh giá là một trong những yêu cầu quan trọng của phương pháp dạy học tích cực. Vì vậy, một trong bốn đặc điểm của phương pháp dạy học tích cực là sự kết hợp của cả hai.
Giáo viên có thể đánh giá kết quả học tập của học sinh theo thang điểm mục tiêu thông qua hệ thống câu hỏi và thực hành. Kết hợp với đánh giá của giáo viên nên chú trọng việc giúp học sinh tự đánh giá trong quá trình lĩnh hội kiến thức.
Tự đánh giá có thể dưới dạng đánh giá dựa trên câu trả lời mẫu, đánh giá dựa trên hướng dẫn có sẵn, hoặc dựa trên các tiêu chí chung mà học sinh có thể tự đánh giá hơn là ở bất kỳ điểm nào, tại sao và cách khắc phục.
Những lưu ý khi áp dụng phương pháp dạy học tích cực
Đây là bốn đặc trưng cơ bản của dạy học tích cực cần tuân thủ để có kết quả tốt nhất. Việc vận dụng linh hoạt bốn đặc điểm này trong dạy học đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức chuyên môn, kỹ năng và năng lực lãnh đạo. Ngoài 4 đặc điểm trên, giáo viên cũng cần lưu ý những vấn đề sau:
+ Áp dụng phương pháp dạy học tích cực không có nghĩa là từ bỏ phương pháp dạy học giao tiếp. Thay vào đó, nó kế thừa những ưu điểm của phương pháp dạy học truyền thống.
+ Chứng minh, giải thích, chứng minh,… thông qua các công cụ trực quan là cần thiết để học sinh nắm được những kiến thức mới, khó, trừu tượng.
+ Cần lựa chọn phương pháp dạy học, chọn thời điểm thích hợp và sử dụng linh hoạt, phù hợp với từng nhóm đối tượng học sinh.
Vì vậy, qua những chia sẻ trên, các thầy cô giáo đã nắm rõ 4 đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học tích cực và những lưu ý khi áp dụng phương pháp này. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ góp phần vào việc giảng dạy của các thầy cô giáo một cách hiệu quả và mang lại kết quả tốt nhất cho học sinh trong quá trình khám phá và vận dụng kiến thức.